Ga naar de inhoud

Quercus

Ook wel de Eik genoemd.

Er zijn bijzonder veel soorten eiken, maar geen van hen ga ik specifiek behandelen. Het zijn er simpelweg te veel en de verschillen voor deze database zijn te klein. De eik als ras wordt op deze pagina wel besproken.

Deze loofboom komt in een groot deel van de wereld voor. In Nederland zien we meestal de zomereik staan. Dat is een bladverliezende variant van het ras.
Het blad van de eik is zeer herkenbaar. De zogenaamde lobben beginnen meteen aan de tak, er lijkt vrijwel geen steeltje aan te zitten. De eikels die daaronder hangen hebben juist wel weer een steeltje.
Die eikels werden vroeger gebruikt als veevoer. Voor mensen is het niet zo geschikt, door de hoge dosis tannine krijgen wij er vaak maag en darm klachten van.
De voortplanting van de eik wordt bewerkstelligd doordat vogels en eekhoorns de eikels oppikken en verplaatsen. Eenmaal gevallen of verstopt kan het jaren duren voordat de eikel de juiste omstandigheden heeft gevonden om te ontspruiten. Maar eenmaal ontsproten kan de eik wel 1500 jaar oud worden. In onze huidige samenleving krijgt hij alleen vrijwel nooit de kans. In Nederland wordt de eik namelijk vaak al rond zijn 130ste gekapt. Wanneer je dat vergelijkt met de leeftijd van een gemiddelde Nederlandse man, 78,4 jaar oud, dan zou de gemiddelde man het zevende levensjaar niet halen.

De oude Germanen beschouwde de eik als een heilige boom. Hij hield toezicht wanneer ze vergaderde en ze vroegen hem om raad. De eik staat in de spirituele wereld dan ook bekend als symbool voor wijsheid, levenskracht en duurzaamheid.

De eik wordt vaak de koning van het bos genoemd. Hij zorgt goed voor zijn onderdanen, zowel zijn eigen soort als andere bomen vallen onder zijn bescherming.
De eik geeft middels zijn wortels en het mycorrhiza netwerk voeding door aan zijn omstanders.(link)

Eigenlijk is dat vreemd. Van nature zouden de nieuwe scheuten helemaal geen ruimte krijgen van de opper-eik, laat staan dat ze voeding zouden krijgen. De eik groeit veel liever alleen en graait alle voeding zelf wel uit de grond, zijn netwerk van wortels kan immens worden. Op die manier kan hij groot en oud worden. Door menselijke invloeden zijn er eikenbossen ontstaan. De eik was een belangrijke bron voor bouwhout en doordat het hout niet eeuwenoud hoefde te zijn voordat ze het gebruiken konden, was het mogelijk de eiken dicht bij elkaar te poten. En dan zie je dat de eik een echte koning is, hij kan goed met zijn volk opschieten. Hij neemt veel, maar kan ook geven. Hij zorgt daadwerkelijk voor zijn omstanders. Hij luistert naar de andere bomen en planten in zijn netwerk. Bomen communiceren middels de worteluiteinden. Door die te knakken/bewegen, maken ze geluid waar de andere bomen en planten dan weer op reageren.(link) Weliswaar zachtjes, maar wanneer het geluid versterkt wordt, kan zelfs de mens de toonhoogte waarnemen.
Ook fysiek geeft de eik waarschuwende signalen af, door blad te laten verkleuren, eikels te laten vallen, of in extreme gevallen zelfs takken af te stoten. of door het verharden van de buitenlaag indien er teveel water rondom de stam staat. Naast er voor andere bomen en planten te zijn is de eik ook een zeer gewilde boom voor dieren. een gemiddelde eik van ongeveer 200 jaar oud huisvest zo’n 250 verschillende diersoorten die allemaal gebruik maken van zijn voeding, schors, sappen, schaduw et cetera.

De eik is een langzame groeier, wat maakt dat zijn stam sterk is voordat hij de hoogte en breedte in gaat. De eik als boom is flexibel, zoekt zijn weg en buigt liever dan dat hij barst.
Het hout wat er daardoor geproduceerd wordt, is sterk, zwaar en heeft een korte grove nerf en is met hulp goed buigzaam. Zonder menselijk ingrijpen is het vrij stug.
In combinatie met water wordt het hout steenhard.

Mocht je de eik willen vergelijken met een mens, dan zou ik hem de volgende eigenschappen toe bedelen:
De eik is empathisch, hij cijfert zichzelf weg om anderen op weg te kunnen helpen. Doordat hij sterk is en oud wordt overleeft hij dat meestal wel. Meestal, behalve wanneer er beuken in de buurt zijn. Dan zie je dat de eik te afwachtend is en zijn plek niet inneemt. Hij wordt dan onder de voet gelopen. De eik is een ontzettende socializer. Zijn netwerk is gigantisch, en is welwillend hem te helpen wanneer nodig. Dus mocht de eik daadwerkelijk onder de voet gelopen worden door de beuk dan redt hij het nog best wel een tijdje met hulp van zijn netwerk. Helaas delft hij meestal na een aantal jaren toch het onderspit. ik vergelijk de eik vaak met een goede verpleegster/verpleger, altijd maar zorgen, en de zaken goed regelen, totdat ze uiteindelijk zichzelf vergaten en met een burn-out eraan onderdoor gaan.

 bronnen:
how to plant a tree – Daniel Butler 

Over bomen – Van Den Berk

the Woodbook – Romeyn

Dendrologie van de lage landen – Jan de Koning

Het Bos – Peter Wohlleben